Sápur & samkeppnirHver er ég, getur þú sagt mér það...
Fólk heldur að ég sé...
Ég held að ég sé...
Hverjir smíða ímynd okkar önnur en við, hvaða þættir umhverfisins hlaða brotum í mósaíkmyndina mig?
Enn af fegurðarsamkeppnumEnn mala ég um það sem skiptir ekki máli eða hvað?
Er fegurðarsamkeppni bara gleðilegur viðburður sem ber að fagna og fyllir í tóm okkar, svona eins og frumsýning á nýjum bíl og góð leikhúsferð?
Tja, einhverjir kunna að skrifa undir þessi orð.
Oft eru hlutirnir ekki það sem þeir virðast vera. Er fegurðarsamkeppni góðgerðarstarfsemi sem heldur uppi merki grískrar goðafræði? Grikkir héldu Ólympíuleika og guðirnir á Ólympusfjalli stóðu fyrir fegurðarsamkeppni þar sem Evrópa varð hlutskörpust og hlaut í verðlaun gullepli. Nei, ég kaupi þetta ekki...
Selur fegurðarsamkeppnin? Hverjir græða? Gæti það verið styrktaraðilar keppninnar og aðstandendur? Hvaða vara er seld? Í fegurðarsamkeppnum eru ungar stúlkur söluvaran og fá svo glæsileg millinöfn eins og Oroblu og Maybellin ef þær eru heppnar. Manneskjan, stúlkan, er orðin markaðsvara. En aðeins ef hún uppfyllir kröfu gamallar staðalímyndar og staðfestir þar með úrelt kynjahlutverk. Um keppni er að ræða og ef eðlilegt hugarfar er til staðar er keppt til sigurs. Er því ekki hræsni að segja að einstaklingurinn taki bara þátt upp á fjörið. Ef tekið er þátt bara upp á fjörið eru þá allir að keppa á jafnréttisgrundvelli, ætti þá ekki að skipa fegurðarsamkeppninni upp í 2-3 flokka. Væri ekki betra að vinna í þriggja stjörnu flokkinn heldur en að verma neðri sætinn í fimm stjörnu flokknum?
Ég get ekki með nokkru móti líkt sigri í fegurðarsamkeppni við sigur í ritgerðarsamkeppni. Að taka þátt í keppni sem þessari má líkja við að einstaklingur standi upp á stól og segi fólki í heyranda hljóði að hann sé meiriháttar, sé frábær, hreint æðislegur. Frægðin á ekki að koma af því hver maður er, heldur af verkum manns.
Ópíum fólksins!!!Eru sápur eiturlyf? Ég vil sem minnst af þeim vita en þegar maður dregst inn í sápu, þá ræktar maður hana og erfitt er að slíta sig frá henni. Ástæðan fyrir þessu er að sápur deila með manni þrautum og þjáningum, þær gerast félagar manns. Sápur eru eins og dæmisögur um líf fólks málað sterkum litum. Fólk ávinnur sér reynslu úr þeim raunum sem það upplifir. Sápurnar eru unnar úr umhverfinu og móta það einnig, því má segja að þær séu gagnvirkar, lifandi í samtímaumhverfinu. Sá sem framleiðir getur komið sínum skoðunum á framfæri í gegnum sápuna og ef hann er sannkristinn íhaldsmaður er meginþemað e.t.v. að breyta rétt, þ.a. að sápan er þá í raun orðin Biblíusaga. Fólk spáir lítið í þetta og því smýgur sápan inn í undirmeðvitund fólks. Í Friends-þætti og Sex and The City þætti voru ættleiðingar, eða það að gefa barnið sitt, svona rétt eins og fara með hlut á flóamarkað og selja hann. En það eru nú tvær hliðar á peningnum og sex á teningnum.
Hluti af daglegri tilveruUnglingar og margt ungt fólk ræðir ekki um fjárlagafrumvarpið og gengi krónunnar, enn síður um veðrið og veðurhorfur næstu daga, ekki gluggar það í Biblíuna. Unga fólkið ræðir sín í millum um einkalíf sitt, slúðrar um fólk í fréttum og hver framvindan sé í hinum og þessum þætti. Hvað er svo sem að því? Er ekki skrafefni okkar allt milli himins og jarðar, allt og ekkert, tóm froða sem léttir okkur stundir og álitaefni og ágreiningsmál tengt froðunni, sápunni, eru tekin fyrir af áhorfendum sem hópa sig saman límdir við skjáinn og spegli sig, sitt og sína! Sápan er svona eins og tromla í þvottavél, snýst hring eftir hring, mismunandi tilbrigði við sama hringinn, mismunandi innihald. Sápan flýtur um á yfirborðinu, ristir ekki djúpt eru hamborgari eða nokkurs konar “one night stand”.
FyrirmyndirnarVið eigum okkar fólk í sápunum. Mamma hélt upp á Paul McCartney og mig langar að kunna nokkur tungumál og hafa nokkur háskólapróf upp á vasann rétt eins og James Bond. Vandinn er sá að Bond er óraunverulegur, eitthvað sem margir þrá að verða en enginn getur orðið. Best væri því að ég fyndi mér hetju nærri raunveruleikanum. Munurinn á söguhetjum sápanna og ofurhetjum á borð við Bond og Hulk er sá að við getum samsamað okkur sápuliðinu en tekið okkur Bond og Hulk til fyrirmyndar ef þeir eru þess verðir.
Við erum það sem við upplifum og þess vegna lita sápur og raunveruleikaþættir (fegurðarsamkeppnir) okkur eins og allt annað - bækur, blöð og lífsreynsla. Þetta litar okkur bara mismikið. Sápurnar eru bara uppfyllingarefni í tómlegt líf okkar. Þær eru sem sé ekki lífsnauðsynlegar. Þér leiðist ekki með góða sápu fyrir augunum, en ef þú selur sjónvarpið þitt þá kemur að því að þú þurfir að virkja ímyndunaraflið til að koma þér út úr ógöndum leiðindanna, eða hvað?